یاتاقان زدن یکی از بدترین اتفاقهایی است که میتواند برای موتور کیا اسپورتیج رخ بدهد. شاید شما هم هنگام روشن کردن خودرو یا بالا رفتن دور موتور، صدای تقتق یا ضربههای فلزی شنیده باشید و نگران شدهاید که نکند اسپورتیجتان «یاتاقان زده» باشد. از طرفی، بسیاری از رانندگان نمیدانند هزینه تعمیر یاتاقان زدن اسپورتیج چقدر است، چه چیزهایی در این هزینه تأثیر دارد، و آیا میتوان از این اتفاق جلوگیری کرد یا خیر.
در این مقاله سعی میکنیم همه چیز را به زبان ساده، بدون اصطلاحات سخت و فنی توضیح دهیم. این راهنما به شما کمک میکند قبل از اینکه سراغ تعمیرکار بروید، اطلاعات کافی داشته باشید و بتوانید تصمیمی درست، اقتصادی و مطمئن بگیرید.
یاتاقان زدن یعنی چه؟
برای اینکه موضوع را ساده توضیح دهیم، تصور کنید داخل موتور چندین قطعه دائماً روی هم میچرخند. این بخشها باید بدون اصطکاک و بدون گیرکردن حرکت کنند. یکی از مهمترین قسمتها میللنگ است که با سرعت بالا میچرخد و حرکت شاتون و پیستونها را کنترل میکند.
بین میللنگ و شاتون، قطعهای به نام یاتاقان وجود دارد که وظیفه آن کاهش اصطکاک و کمک به حرکت روان قطعات است.
اگر:
- روغن به اندازه کافی وجود نداشته باشد
- روغن کیفیت مناسب نداشته باشد
- روغن دیر تعویض شود
- قطعات موتور فرسوده یا بیکیفیت باشند
لایه روانکاری از بین میرود. در این حالت فلز به فلز برخورد میکند و یاتاقان شروع به خوردگی و سائیدگی میکند. به این اتفاق میگوییم یاتاقان زدن.
یاتاقان زدن مثل این است که یک چرخ فلزی بدون روغن روی قطعه فلزی دیگر بچرخد؛ خیلی سریع داغ میشود، صدا میدهد و ممکن است قفل کند.
علائم یاتاقان زدن اسپورتیج
شناخت علائم، باعث میشود زودتر متوجه خرابی شوید و از هزینههای بسیار سنگین جلوگیری کنید. مهمترین علائم عبارتند از:
۱. صدای تقتق یا ضربه فلزی از موتور
این واضحترین علامت است. وقتی دور موتور بالا میرود، این صدا بیشتر میشود.
۲. افت قدرت موتور
سیستم روانکاری دچار مشکل شده و موتور دیگر مثل قبل کشش ندارد.
۳. روشن شدن چراغ روغن
اگر فشار روغن کم شود، چراغ هشدار روشن میشود. البته توجه کنید که همیشه این چراغ روشن نمیشود و ممکن است یاتاقان بزند بدون هشدار.
۴. لرزش موتور و ناهماهنگی در کارکرد
یاتاقان خراب باعث بینظمی در حرکت میللنگ میشود که لرزش ایجاد میکند.
۵. بالا بودن غیرعادی دمای موتور
اصطکاک زیاد، باعث افزایش دما میشود.
۶. در موارد شدید: گیر کردن موتور
اگر تعمیر را به تأخیر بیندازید، میللنگ ممکن است قفل کند و موتور کاملاً از کار بیفتد.
دلایل یاتاقان زدن اسپورتیج
اگر بدانیم چه چیزهایی باعث یاتاقان زدن میشود، میتوانیم از آن جلوگیری کنیم. مهمترین دلایل عبارتاند از:
۱. روغن نامناسب یا تقلبی: این شایعترین علت یاتاقان زدن است. روغنهای تقلبی در بازار زیاد شده و بسیاری از رانندگان بدون اطلاع، از این روغنها استفاده میکنند.
۲. دیر عوض کردن روغن: اسپورتیج به روغن سالم حساس است. اگر تعویض روغن را به تعویق بیندازید، کیفیت روانکاری کاهش پیدا میکند.
۳. گرفتگی فیلتر روغن: اگر فیلتر روغن دچار گرفتگی باشد، جریان روغن کم میشود.
۴. نشت روغن یا پایین آمدن سطح روغن: یکی از سادهترین اما خطرناکترین مشکلات همین است.
۵. فشار زیاد به موتور: رانندگی پرفشار، سرازیری طولانی با دنده نامناسب یا رانندگی با سرعت بالا در زمان گرم بودن هوا همگی فرسودگی را بیشتر میکنند.
۶. کیفیت پایین یاتاقان یا تعمیرات غیرحرفهای: گاهی تعمیر قبلی خوب انجام نشده یا میللنگ درست تراش نخورده و باعث خرابی دوباره میشود.
هزینه یاتاقان زدن اسپورتیج چقدر است؟
در واقع نمیتوان یک عدد ثابت ارائه داد، چون یاتاقان زدن شدتهای متفاوتی دارد. هزینه کاملاً بستگی به این دارد که چه قطعاتی آسیب دیدهاند.
به طور کلی، هزینه را میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
۱. اگر فقط یاتاقان نیاز به تعویض داشته باشد
در این حالت آسیب سطحی است و معمولاً بخشهای دیگر سالم هستند. هزینه شامل موارد زیر میشود:
- یاتاقان اصلی و یاتاقانهای شاتون
- باز و بسته کردن موتور
- روغن و فیلتر روغن
- واشر سرسیلندر و سایر واشرهای لازم
هزینه حدودی این بخش:
کمترین حالت ممکن
۲. اگر میللنگ نیاز به تراشکاری یا تعمیر داشته باشد
در این حالت آسیب بیشتر است و تعمیر نیز تخصصیتر خواهد بود.
هزینه شامل:
- تراش میللنگ
- تست ترک میللنگ
- تعویض یاتاقانهای جدید با سایز دقیق
- روغنپمپ (در صورت نیاز)
هزینه کار بسیار بالاتر
در این شرایط هزینهها تقریباً دو تا سه برابر حالت اول میشود.
۳. اگر موتور نیاز به تعمیر اساسی کامل (اورهال) داشته باشد
این بدترین سناریو است.
در این حالت ممکن است این قطعات آسیب دیده باشند:
- میللنگ
- شاتون
- پیستونها
- جداره سیلندر
- اویلپمپ
- گسکتها و واشرها
- حتی سرسیلندر
در برخی مواقع تعمیرکار پیشنهاد میدهد موتور بهطور کامل بازسازی شود یا حتی موتور کامل تعویض شود.
این حالت گرانترین بخش است و هزینه آن چندین برابر حالت اول خواهد بود.
چرا هزینه یاتاقان زدن اسپورتیج زیاد است؟
چون این مشکل فقط یک قطعه نیست، بلکه یک زنجیره آسیب است. وقتی یاتاقان آسیب ببیند:
- میللنگ آسیب میبیند
- شاتون ممکن است تاب بردارد
- دمای موتور بالا میرود
- روانکاری کل سیستم تحت تأثیر قرار میگیرد
- ذرات فلزی وارد مسیر روغن میشوند
به همین دلیل، هزینه از یک تعمیر ساده تا یک تعمیر اساسی کامل در تعمیرگاه کیا اسپورتیج متفاوت است.
روند تعمیر موتور یاتاقان زده اسپورتیج
اگر برای اولینبار میخواهید تعمیر موتور کیا اسپورتیج انجام دهید، شاید ندانید دقیقاً چه چیزی در تعمیرگاه اتفاق میافتد. روند به شکل زیر است:
۱. بررسی اولیه توسط تعمیرکار
- گوش دادن به صدا
- چک کردن روغن
- بررسی فشار روغن
- باز کردن کارتل برای مشاهده برادههای فلزی
۲. باز کردن موتور
- این مرحله شامل:
- باز کردن قطعات جانبی
- خارج کردن میللنگ و شاتون
- کنترل ساییدگی یاتاقانها
۳. تراش یا تعویض میللنگ در صورت نیاز
میللنگ باید کاملاً صاف و دقیق باشد.
۴. نصب یاتاقان و قطعات جدید
بسته به شدت آسیب:
- یاتاقان
- شاتون
- اویل پمپ
- بوشها
- واشرها
- فیلترها
هر یک از موارد بالا نصب میشوند.
۵. مونتاژ دوباره موتور
این مرحله بسیار حساس است. هر پیچ باید با گشتاور درست بسته شود.
۶. تست نهایی
- تست فشار روغن
- تست صدا
- تست قدرت موتور
چگونه از یاتاقان زدن اسپورتیج جلوگیری کنیم؟
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با چند نکته ساده میتوانید از هزینههای سنگین جلوگیری کنید.
۱. تعویض بهموقع روغن: مهمترین نکته همین است. روغن اسپورتیج باید:
- کیفیت مناسب داشته باشد
- واقعی باشد (نه تقلبی)
دقیقاً در کیلومتر مناسب تعویض شود
۲. چک کردن سطح روغن: اگر سطح روغن کم باشد، موتور تحت فشار شدید قرار میگیرد.
۳. استفاده از فیلتر روغن با کیفیت: فیلتر ارزان مساوی است با ریسک بالا.
۴. رانندگی اصولی: از شتابهای ناگهانی پرهیز کنید
اجازه دهید موتور گرم شود
در سربالایی یا سربالایی طولانی با دور موتور مناسب حرکت کنید
۵. سرویس دورهای: یک چکاپ ساده میتواند جلوی میلیونها تومان هزینه اضافه را بگیرد.
چه زمانی نباید با اسپورتیج رانندگی کنیم؟
اگر هر کدام از این علائم را دیدید:
- صدای ضربه فلزی شدید
- افت ناگهانی قدرت
- روشن شدن چراغ روغن
- بالا رفتن شدید دما
- فوراً خودرو را خاموش کنید.
رانندگی حتی چند دقیقه بیشتر ممکن است موتور را کامل نابود کند.
نتیجهگیری
یاتاقان زدن یکی از مهمترین و پرهزینهترین مشکلات موتور کیا اسپورتیج است، اما اگر به علائم آن توجه کنید و سرویسها را بهموقع انجام دهید، احتمال بروز این مشکل بسیار کمتر میشود. هزینه تعمیر کاملاً بستگی به شدت آسیب دارد. از یک تعویض ساده یاتاقان تا تعمیر اساسی کامل موتور، هزینهها ممکن است چند برابر شوند.
اگر بهتازگی صداهای غیرعادی یا علامتهای هشدار مشاهده کردهاید، خودرو را به یک تعمیرکار متخصص موتورهای کیا ببرید و از ادامه رانندگی خودداری کنید.
پیشگیری با روغن مناسب، فیلتر خوب و سرویس منظم، بهترین راه برای حفظ سلامت موتور اسپورتیج و جلوگیری از هزینههای سنگین است.


